Dhënia e nihmës së parë tek djegiet

Të djegurat janë plagë të hapura të shkaktuara nga temperatura të larta që veprojnë në trup : nga zjarri , lëngu valë , nga gazra shumë të nxehta ose nga gjësende të zjarrta . Rreziku nga të djegurat varet prej madhësisë së sipërfaqes së djegur dhe prej shkallës së të djegurave . Shkalla e të djegurave varet nga lartësia e temperaturës dhe koha e veprimit të tyre në trup . Për ta dalluar djegien e lehtë nga ato të rëndat hapi i parë është që ta përcaktojmë shkallën dhe sipërfaqen e indeve të dëmtuara të organizmit .

Tre klasifikimet e të djegurave në tre shkallë pra shkalla e parë , e dyta dhe e treta na ndihmojnë determinimin e gjendjeve emergjente :

1. Shkalla e parë e djegies .- është ajo djegie ku vetëm shtresa e jashtme e lëkurës (epiderma)është e përfshirë. Lëkura zakonisht është e skuqur , e enjtur , kemi kruarje dhe djegie të lehtë . Tek kjo shkallë e djegies , djegia nuk e tejkalon shtresën e jashtme të lëkurës (epidermën).

2. Shkalla e dytë e djegies .- kur djegia e tejkalon shtresën e jashtme të lëkurës dhe përfshin shtresën e dytë të lëkurës ( dermën ) kemi të bëjmë me shkallën e dytë të djegies . Tek kjo shkallë e djegies zhvillohen vezikulat dhe lëkura fiton skuqje intenzive , me pamje në formë njollash . Tek shkalla e dytë e djegies dhembjet janë të forta dhe të enjturat janë më të theksuara . Nëse tek djegiet e shkallës së dytë të djegurat nuk kalojnë 7.5 cm në diametër , duhet të trajtohen si djegie të lehta . Nëse regjioni i djegieve është më i largët , nëse djegiet janë në duar , këmbë , fytyrë , gluteuse , apo regjione të tjera atëherë duhet të trajtohen si djegie të shkallës së rëndë dhe duhet të kërkohet ndihma e shpejtë mjekësore .

Tek djegiet e lehta .- duke përfshirë djegiet e shkallës së parë dhe djegiet e shkallës së dytë të kufizuara në regjione jo më të mëdha se 7.5 cm në diametër duhet të mirren këto masa :

· Ftohe djegien , mbajeni regjionin e djegur nën ujin i cili rrjedh për pesë minuta , apo përderisa dhembja të qetësohet , nëse kjo është jopraktike atëherë zhyte regjionin e djegur në ujë ftohtë , apo ftohe me ndonjë kompresë të ftohtë . Ftohja e djegieve i redukton të enjturat nëpërmjet kondukcionit të të nxehtit nga lëkura . Mos vendos akull mbi djegie .

· Mbështjelle djegien me gazë sterile , mos përdor material nga pambuku që mund ta irritojë lëkurën . Mbështjelle gazën lirshëm duke shmangur shtypjen në lëkurën e lënduar .Fasha apo gaza e mban ajrin larg nga lëkura e djegur dhe redukon dhembjet dhe parandalon paraqitjen e vezikulave .

· Përdorni barna kundër dhembjes , nëse dhembja nuk pushon atëherë perdorni barna kundër dhembjes siç janë : paracetamoli , Ibuprofeni , naproxeni ndërsa aspirinën kur mos e përdorni tek fëmijet dhe adoleshentët .

Djegiet e lehta zakonisht shërohen pa terapi të mëtejme . Ato mund të shërohen me ndryshime pigmentuese , që d.m.th. se regjioni i shëruar mund të ketë ngjyrë tjetër nga lëkura rrethuese . Shiqo për shenja të infekcionit , siç është dhembja e forcuar , skuqja , temperatura dhe enjtja . Nëse infekcioni zhvillohet , ndërpreje ndihmën mjekësore . Mënjano ri-lëndimet nëse djegiet janë më të vjetra se 1 vit , ngase çdo ndërhyrje e mëtejmë mund të shkaktojë ndryshime pigmentuese më të gjëra .

Vërejtje :

· Mos përdor akull , duke vendosur akull drejtëpërdrejt në djegie mund të shkaktojë dëmtime të mëtejme të lëkurës .

· Mos përdor tlyn apo pomadë në djegie , kjo mund ta pengojë shërimin e mëtejshëm .

· Mos i shpërthe vezikulat , vezikulat e shpërthyera janë të predisponuara për infekcione .

3. Shkalla e tretë e djegies , është forma më serioze e djegieve e cila manifestohet me dhembje të fortë , duke përfshirë të gjitha shtresat e lëkurës duke shkaktuar dëmtime permanente të indeve . Indi yndyror , muskujt e madje edhe eshtrat mund të jenë të afektuar . Regjioni i djegur mund të ketë ngjyrë të zezë apo lëkura mund të të jetë e thatë dhe e bardhë .

4. Shkalla e katërt e djegies , përpos shenjave të shkallës së tretë , këtu ndonjë pjesë e trupit është e karbonizuar .

Për djegie të rënda , thirni ndihmën e shpejtë , derisa të mbërrijë ndihma e shpejtë ndërmerni këto masa :

1. Mos i largoni rrobet e djegura , sigurohuni që viktima të jetë larg nga materialet djegëse apo ekspozimi nga tymi dhe zjarri .

2. Mos i zhyt djegiet e mëdha në ujë të ftohtë , ky veprim mund të shkaktojë shokun , përpos kur të djegurat janë të shkaktuara nga fosfori pjesën e trupit në të cilën fosfori digjet duhet ta fusim në ujë , kurse pjesët e tjera të fosforit të padjegur duhet ti heqim nën ujë ( siç e dini nga kimia fosfori në ajër digjet ).

3. Shiko për shenja të qarkullimit ( frymemarrja ,kollitje apo lëvizje ) . Nëse nuk ka shenja të frymemarrjes apo shenja të tjera të qarkullimit , fillo reanimimin kardiopulmonar . Ngrite pjesën e trupit të djegur apo pjesën e djegur , ngrit lart gjer në nivel të zemrës , nëse është e mundur .

4. Mbështjelle regjionin e djegies , përdor fasha sterile të ftohta apo të lagështa , pastroji dhe lagi rrobet . Në qoftë se sipërfaqja e djegur është shumë e madhe , pjesa e djegur mbështillet me pëlhurë të pastër , këllëf të jastëkut ose me peshqir . Duart dhe këmbët e djegura duhet ti imobilizojmë dhe ti ngrejmë pak lart . Për ta penguar shokun nga djegiet e mëdha të dëmtuarve duhet tu japim sasira të mëdha lëngjesh e sidomos lëngje të përziera me sodë bikarbone.

Të djegurat e kanaleve të frymemarrjes shkaktohen nga thithja e ajrit të nxehtë . Për shkak të ngushtimit të kanaleve të frymemarrjes jeta rrezikohet në mënyrë të drejtëpërdrejt nga zënia e frymës . Prandaj të lënduarin duhet ta transportojmë urgjentisht në pozitë gjysmë të ulur .

Të dëmtuarin që e ka kapluar flaka duhet ta shpëtojmë duke i shuar flakën me mjete të thata duke e mbuluar me batanie , pallto ose me ndonjë material të rëndë tekstili .Personi që digjet shpëton më lehtë duke e rrokullisur nëpër tokë . Rrobet nga trupi i personit të djegur hiqen duke i shqyer vetëm në qoftë se i shmangemi dëmtimeve të mëtejme . Nëse ndonjë pjesë e rrobeve është e djegur dhe ngjitur për trup duhet prerë me gërshërë kurse pjesët e karbonizuara të rrobeve mbeten në vendin e djegur të trupit e nuk hiqen gjatë ndihmës së parë.

Nëse në duart e gishtërinjtë e djegur ka unaza , zingjirë ose orë ato duhet të hiqen menjëherë ngase më vonë nuk mund të hiqen për shkak të edemave ( enjtjeve ) e për shkak të shtrëngimit rrethor qarkullimi në ato pjesë të trupit çrregullohet plotësisht .

Për klasifikimin e djegieve përdoret rregulla e nëntëshit :

Tek të rriturit : fytyra dhe koka 9% , duart 9%, pjesa e përparme e trupit 9% , pjesa e pasme e trupit 9%, organet gjenitale 1% , këmbët 18% .

Tek fëmijët : koka 18 % , duart 9 % , pjesa e përparme e trupit 18 % , pjesa e pasme e trupi 18 % , këmbët 14 % , organet gjenitale 1 % .